Wybory samorządowe w Norwegii 2023 tuż tuż, dlatego prezentujemy Państwu felieton Łukasza Dyszkanta przybliżający temat.
W Norwegii 11-stego września 2023 roku zostaną przeprowadzone powszechne, lokalne, wybory samorządowe. Elekcja będzie obowiązywać zarówno do Rady Miasta (gminy) oraz Rady Hrabstwa (powiatu). W nadchodzącym plebiscycie do startu przystąpiło dwadzieścia, w przypadku miasta Bergen oraz osiemnaście na okręg Vestland, komitetów wyborczych. Na niektórych listach można spotkać polskie nazwiska. Każdy kto jest mieszkańcem gminy, ma prawo do głosowania.
Rada Powiatu i Rada Miasta, co to takiego?
Rada Miasta, to jeden z dwóch najwyższych organów władzy samorządowej w monarchii konstytucyjnej księstwa norweskiego. W jej skład wchodzą dwa, zależne od siebie, podmioty ustawodawcze i decyzyjne: Rada Miasta/Zarządzająca (BYSTYRET) oraz Rada Miasta/Doradcza ( BYRÅDET ). Jak można się dowiedzieć, ze strony Gminy Bergen, Bystyret jest odpowiedzialne za zatwierdzanie budżetu gminy, ustalanie długoterminowych strategii rozwoju, celów związanych z zarządzaniem i organizacją gminy, w tym świadczenie usług na rzecz obywateli oraz odpowiedni nadzór i kontrola nad poszczególnymi zadaniami. Otwarta jest również na wnioski mieszkańców, poddawanych następnie pod debatę. Byrådet zobligowana jest do kierowania administracją w Gminie. Odpowiada również za poprawne wykonanie decyzji podjętych przez radnych Bystyret, a także ma uprawnienie do podejmowania samodzielnych działań w niektórych kwestiach. Rada Powiatu Vestland (Fylkestinget) ma podobne zadania do Rady Miasta z tą tylko różnicą, że wszystkie działania są podejmowane w obszarze danego powiatu. Od ustalania strategii finansowych po remonty dróg i tuneli.
Struktura samorządu.
Raz na cztery lata, odbywają się wybory samorządowe do obu instytucji. W zależności od wielkości poszczególnych gmin czy powiatów, przydzielane są odpowiednio ilości miejsc w danym samorządzie. Obecnie do Rady Miasta Bergen, wybieranych jest 67-miu samorządowców, natomiast w Radzie Hrabstwa, wolnych jest 65 stanowisk. W przypadku Rady Zarządzającej, zaraz po zatwierdzeniu wyborczych wyników, spośród 67-miu radnych, formuje się Rada Doradcza, która zrzesza siedmiu ministrów, z których każdy odpowiedzialny jest za swój resort. Oprócz przewodniczącego, znajdują się przedstawiciele takich wydziałów jak: Finanse, przemysł i nieruchomości; Przedszkoli, szkół i sportu; Klimatu, środowiska i rozwoju miast; Zdrowia i opieki; Ochrony dzieci i opieki społecznej; Kultury, wolontariatu i integracji. Wszyscy członkowie wybierani są spośród zgłoszonych i zarejestrowanych kandydatów w poszczególnych komitetach wyborczych. Dokładne listy pretendentów do objęcia stanowisk w radach, dostępne są na stronach urzędu miasta oraz komisji wyborczej (www.valg.no, www.bergen.kommune.no).
Obecnie, Rada Miasta Bergen, liczy 10 ugrupowań, z których żadne nie posiada większości, potrzebnej do samodzielnego rządzenia samorządem. I tak, w zależności od posiadanych mandatów, w skład Bystyret wchodzą partie: Høyre (14), Arbeiderpartiet (13), Folkets Parti (
, Miljøpartiet De Grønne (7), Sosialistisk Venstreparti (6), Senterpartiet (5), Rødt (3), Venstre (3), Kristelig folkeparti (2), Fremskrittspartiet (1), Uavhengige (5). Wszystkie zatwierdzane projekty muszą zdobyć większość głosów, co zmusza rządzących do większego wysiłku i szukanie porozumień z innymi ugrupowaniami. Podobnie to wygląda w Radzie Hrabstwa. W obecnej kadencji w skład Rady wchodzi 11 frakcji. I tak, w zależności od ilości posiadanych mandatów, rozróżniamy: Arbeidarpartiet (14), Høgre (12), Senterpartiet (10), Framstegspartiet (6), Miljøpartiet Dei Grøne (5), Sosialistisk Venstreparti (4), Kristeleg Folkeparti (3), Folkets parti (3), Venstre (2), Raudt (2), Pensjonistpartiet (1), representantar er uavhengige (3).
Ogólne zasady głosowania.
W Norwegii, podobnie jak w Polsce, za cały proces wyborczy odpowiada, specjalnie do tego powołana instytucja (VALG). Jak stanowi norweskie prawo, możliwość uczestnictwa w wyborach samorządowych w 2023 roku mają nie tylko obywatele państwa norweskiego. Oprócz Norwegów oraz obywateli Dani, Finlandii i Szwecji, w głosowaniu mogą brać także udział osoby, które są zapisane w rejestrze ludności (folkeregistreret) od minimum trzech lat od daty ostatecznego głosowania. Kolejnym warunkiem koniecznym jest ukończenie osiemnastego roku życia oraz posiadanie odpowiednich dokumentów. I tak, udając się do przydzielonego nam lokalu wyborczego, należy zabrać ze sobą, dokument ze zdjęciem, potwierdzający naszą tożsamość. Może to być: paszport, prawo jazdy, dowód osobisty, a także karta bankowa.
Gdzie i jak głosować.
W dniu wyborów, czyli 11-stego września, możemy głosować tylko w swoich gminach, a informacja o naszym lokalu wyborczym powinna pojawić się na naszym profilu w Altin.no oraz Digipost. W przypadku braku otrzymania wstępnej karty wyborczej, należy skontaktować się z odpowiednią dla nas gminą. Każdy zarejestrowany mieszkaniec powinien już posiadać taką kartę na swoim koncie. Oprócz głosowania w dniu wyboru, a w niektórych gminach nawet w przededniu wyborów, można głosować przedterminowo w okresie od 10-tego sierpnia do 8-mego września. W tym celu, należy sprawdzić na stronie valg.no, dostępne, tymczasowe lokale wyborcze w naszej okolicy. Jak informuje komisja, jest tylko jedna możliwości tak zwanego, zdalnego oddawania głosów. Jedynym warunkiem, do takiego trybu, jest nasza niepełnosprawność, która uniemożliwia nam dotarcie do lokalu wyborczego. Wówczas, musimy złożyć odpowiedni wniosek (może być w formie ustnej, przez telefon) i czekać na przyjazd przedstawicieli komisji wyborczej, którzy zadbają o odpowiedni nadzór nad naszym głosowaniem.
Po dotarciu do lokalu wyborczego i okazaniu dowodu potwierdzającego naszą tożsamość, powinniśmy otrzymać dwie karty wyborcze z listą kandydatów oraz innymi, niezbędnymi do oddania głosu, informacjami. Z komunikatów dostępnych na rządowych stronach, można się dowiedzieć, że nie ma obowiązku brania udziału w obu elekcjach. Jeżeli chcemy, bierzemy udział tylko w jednym. Możemy głosować w wyborach do Rady Miasta lub Hrabstwa. Po otrzymaniu zadeklarowanych kart, udajemy się do wyznaczonego miejsca w celu wypełnienia formularzy. Należy zaznaczyć, że norweskie prawo wyborcze umożliwia oddanie kilku głosów na różnych kandydatów. To my, decydujemy ilu samorządowców chcemy poprzeć. Nie musimy ograniczać się do jednego głosu. Dotyczy to zarówno wyborów do Rady Miasta jak i Rady Hrabstwa. Po zaznaczeniu odpowiednich pól, kartę należy złożyć tak, żeby nasze decyzje nie były widoczne i udać się do przedstawicieli komisji po odpowiednią pieczęć. Bez tego oznakowania, Twój głos nie będzie liczony. Po odpowiednim zabezpieczeniu karty przez członka komisji, wrzucamy ją do urny, która również powinna być odpowiednio zabezpieczona. Następnie wszystkie wyniki wyborów będą podane do publicznej wiadomości na stronie komisji wyborczej a proces ich liczenia i przydzielania poszczególnych mandatów jest opisany na stronach instytucji wyborczej.
Obiektywny komentarz
Nie będę agitował na rzecz konkretnego komitetu wyborczego, ale osobiście uważam, że wsparcie naszych rodaków, wydaje się całkiem naturalne. Oczywiście zachęcam wszystkich do zapoznania się z programami wyborczymi wszystkich komitetów. Niemniej jednak posiadanie przedstawicieli swojej narodowości w instytucjach samorządowych, niesie duże prawdopodobieństwo, poprawy naszego funkcjonowania w obcym państwie. Chciałbym również nadmienić, iż należałoby niejako zapoznać poszczególnych kandydatów i np. prześwietlić ich dotychczasowe dokonania. Celowo nie podałem list z polskimi nazwiskami, żeby zaprosić Was do podjęcia samodzielnej decyzji. Programy wyborcze oraz dotychczasowe sukcesy są ogólnodostępne w Internecie, na stronach poszczególnych komitetów. Dzięki obecnym czasom, możemy dokładnie prześledzić ścieżki i inicjatywy, czy też poziom zaangażowania poszczególnych samorządowców. Dopiero wówczas, po rzetelnej analizie zebranych informacji o poszczególnych frakcjach, możemy brać świadomy udział w norweskich wyborach do naszych samorządów. Każdy, poprawnie i świadomie oddany głos, jest ważny i ma wpływ na naszą przyszłość. Skoro dają nam taka możliwość, skorzystajmy z tych zasad demokracji państwa. Twój głos ma znaczenie! Idźmy świadomie na wybory!