Dzieci w wieku od 1 do 5 lat mogą chodzić do przedszkola. Przedszkole to oferta dobrowolna, gdzie dziecko może przebywać podczas gdy rodzice są w pracy. Oferta ta jest płatna. Dzieci w wieku od 6 do 15 lat objęte są nauczaniem podstawowym (grunnskole). Jest ono podzielone na dwa etapy: szkołę podstawową (dzieci w wieku od 6-12 lat) (barneskole) i gimnazjum (młodzież w wieku 13-15 lat) (ungdomskole). Wszystkie dzieci w wieku od 6-15 lat mają prawo i obowiązek nauczania podstawowego. Nauczanie to jest bezpłatna. Dzieci w wieku od 6-9 lat mogą korzystać ze świetlicy szkolnej (SFO) przed i po zajęciach lekcyjnych. Jest to oferta dobrowolna, której koszty ponoszą rodzice poprzez wkład własny (egenandel). Każdy, kto ukończył edukację podstawową ma prawo do dalszej nauki w 3-letniej szkole średniej (videregående skole). Nauczanie w szkole średniej jest dobrowolne a uczniowie uczęszczają do niej bezpłatnie.
W Norwegii za przedszkola (barnehage) odpowiedzialne są gminy. Przedszkola prywatne, jak i państwowe przyjmują dzieci w wieku od 1 do 5 lat. Podanie o miejsce w przedszkolu należy złożyć na formularzu, który możesz otrzymać w danym przedszkolu lub w urzędzie gminy. Opłaty i zasady przyjęć mogą różnić się w zależności od przedszkola. Nabór odbywa się zwykle raz w roku.
W celu uzyskania bliższych informacji o przedszkolach skontaktuj się z urzędem gminy w miejscu zamieszkania.
Wszystkie dzieci w Norwegii są objęte obowiązkiem szkolnym przez okres 10-u lat. Pierwsze 10 lat spędzają w szkole powszechnej. Uczniowie rozpoczynają szkołę w sierpniu w tym samym roku kalendarzowym, w którym kończą sześć lat. Wszystkie dzieci, które przebywają na terenie Norwegii powyżej trzech miesięcy, mają prawo i obowiązek chodzenia do szkoły. Jeżeli dziecko nie przebywało jeszcze trzech miesięcy, ale istnieje prawdopodobieństwo, że okres pobytu będzie dłuższy niż trzy miesiące, to ma ono prawo do uczęszczania do szkoły. Wszystkie publiczne szkoły podstawowe są bezpłatne.
Jeśli Twoje dziecko jest w wieku szkolnym, należy skontaktować się z najbliższą szkołą lub urzędem gminy w celu zapisania dziecka do szkoły.
Nauczanie podstawowe składa się z dwóch etapów. Pierwsze siedem lat (1 – 7 klasa) to szkoła podstawowa, trzy kolejne lata (8 – 10 klasa) to gimnazjum.
Uczniowie szkoły podstawowej, posługujący się innym językiem ojczystym niż język norweski lub lapoński, mają prawo do specjalnego nauczania języka norweskiego. Prawo to przysługuje uczniowi do momentu, w którym zacznie swobodnie władać językiem norweskim i nie będzie miał problemu z kontynuowaniem zwykłego trybu nauczania.
Uczniowie, którzy nie są w stanie uczestniczyć w zwykłym trybie nauczania w szkole, mają prawo do nauczania specjalnego. Jest to niezależne od przyczyny zaistniałej potrzeby.
Pomoc w nauce
Uczniowie klas od 1 do 4 mają prawo do pomocy w nauce. Uczestnictwo w tych zajęciach jest dobrowolne.
Wszystkie gminy oferują dzieciom od 1 – 4 klasy świetlicę szkolną przed i po szkole. Także dzieci, które mają szczególną potrzebę otrzymania miejsca w świetlicy szkolnej od klasy 1 – 7, mogą się o nie ubiegać. Oznacza to, że dzieci mogą przebywać w szkole przed i po rozpoczęciu lekcji, podczas gdy rodzice są w pracy. Celem świetlicy szkolnej jest organizowanie zajęć kulturalno-sportowych w formie zabawy, dopasowując zajęcia do wieku, zaawansowania i zainteresowań dzieci. Gmina może wymagać od rodziców pokrycia wydatków na świetlicę szkolną. Koszty świetlicy mogą się różnić między gminami.
Aby uzyskać więcej informacji na temat cen i godzin otwarcia świetlicy szkolnej, zwróć się do urzędu gminy w Twoim miejscu zamieszkania.
Współpraca między szkołą a domem jest bardzo ważnym czynnikiem w procesie nauki dziecka. W odróżnieniu od innych krajów, szkoła w Norwegii utrzymuje ścisły kontakt z rodzicami. Co roku odbywają się zazwyczaj dwa spotkania między nauczycielami a rodzicami (wywiadówki). Wychowawca/szkoła zaprasza także dwa razy do roku każdego z rodziców na rozmowę na temat dziecka (spotkanie rodzicielskie). Na spotkaniu z rodzicami wychowawca opowiada o zachowaniu i nauce dziecka w szkole i pyta rodziców o ich zdanie na temat rozwoju dziecka.
Szkoła oczekuje, że rodzice przyjdą na wywiadówkę i spotkanie rodzicielskie. Rodzice są zawsze wcześniej informowani o spotkaniu. Jeśli potrzebujesz pomocy tłumacza, powiadom o tym wychowawcę.
Młodzież, która ukończyła gimnazjum, ma prawo do trzyletniej nauki w szkole średniej. Trzyletnie wykształcenie ma dać uczniom przygotowanie do studiów wyższych (studiekompetanse), szkolenie zawodowe (yrkeskompetanse) lub kompetencje na niższym poziomie (kompetanse pa lavere nivå). Wszyscy mają prawo do nauki na jednym z tych trzech rodzajów kształcenia po uprzednim konkursie świadectw oraz do dalszej dwuletniej nauki, opartej na wybranym programie nauczania. Aby otrzymać miejsce na uniwersytecie lub w szkole wyższej, należy mieć przygotowanie do studiów wyższych (studiekompetanse). Przygotowanie zawodowe nie daje możliwości starania się o miejsce na uniwersytecie lub szkole wyższej. Uczniowie, którzy posiadają wykształcenie zawodowe, mogą poprzez odpowiednie kursy zdobyć przygotowanie do studiów wyższych (studiekompetanse). Szkoła średnia jest bezpłatna, ale może zdarzyć się, że uczniowie muszą pokrywać koszty koniecznego wyposażenia szkolnego.
Uczniowie obcojęzyczni mają prawo do indywidualnego nauczania języka norweskiego. Prawo to przysługuje uczniowi do momentu, w którym zacznie swobodnie władać językiem norweskim i nie będzie miał problemu z kontynuowaniem nauczania w normalnym trybie.
Uczniowie, którzy mają problem z nadążeniem za normalnym trybem nauczania w szkole, mają prawo do nauczania specjalnego (spesialundervisning). Prawo to przysługuje niezależnie od przyczyny powstania problemu. Uczniowie, którzy mają prawo do nauczania specjalnego, mogą mieć prawo do dodatkowych 2 lat nauczania na poziomie szkoły średniej. Dotyczy to także uczniów, którzy mają prawo do specjalnego nauczania języka norweskiego.
czniowie w szkole podstawowej i średniej mają prawo do darmowego dojazdu do szkoły, jeśli mieszkają w określonej odległości od szkoły:
- 2 km dla uczniów 1 klasy
- 4 km dla uczniów 2 do 10 klasy
- 6 km dla uczniów szkoły średniej
W szkole podstawowej (1 – 10 klasa) uczniowie mają prawo do dojazdu do szkoły niezależnie od długości drogi szkolnej, jeżeli droga jest szczególnie niebezpieczna lub trudna.
Uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych mają prawo do specjalnego trybu nauczania języka norweskiego, języka ojczystego oraz/i dwujęzycznego nauczania innych przedmiotów, jeżeli nie posiadają wystarczającej znajomości języka norweskiego, aby nadążyć za normalnym trybem nauczania. Specjalny tryb nauczania języka norweskiego oznacza zwiększoną liczbę godzin nauczania języka norweskiego. Nauczanie języka ojczystego to lekcje języka ojczystego, a nauczanie dwujęzyczne oznacza, że dany przedmiot nauczany jest w dwóch językach.
Szkoła musi zbadać stopień znajomości języka norweskiego danego ucznia i ocenić do jakiego typu nauczania ma on prawo. Dyrektor szkoły podejmuje decyzję, z której wynika czy uczeń ma prawo do specjalnego trybu nauczania języka norweskiego, nauczania języka ojczystego i/lub dwujęzycznego nauczania danego przedmiotu. Jeżeli jako uczeń lub rodzic nie zgadzasz się z tą decyzją, możesz się odwołać do wojewody (Fylkesmannen) w Twoim województwie.
Szkoła może wybrać sposób organizacji nauki języka dla nowoprzybyłych uczniów z prawem do specjalnego trybu nauczania. Może ono odbywać się w osobnych grupach, klasach lub szkołach. Celem oferty edukacyjnej dla nowoprzybyłych uczniów pochodzących z mniejszości narodowych jest uzyskanie znajomości języka norweskiego w stopniu pozwalającym na czerpanie korzyści z normalnych zajęć edukacyjnych. Udział w zajęciach tego typu jest dobrowolny.
W Norwegii istnieje siedem uniwersytetów, 27 szkół wyższych i pięć specjalistycznych szkół wyższych podlegających państwu. Oprócz tego istnieje szereg prywatnych szkół wyższych.
W Norwegii studenci muszą płacić niewielką opłatę semestralną. Opłatę tą należy wpłacić do zarządu studenckiego (studentsamskipnad) przy szkole/uniwersytecie. Opłata semestralna pokrywa wydatki związane z zapewnieniem odpowiedniego standardu studentom danej uczelni. Wysokość opłaty semestralnej różni się w zależności od uczelni, ale rzadko przekracza ona kwotę 500 koron norweskich.
W Norwegii nabór na studia odbywa się równocześnie i nazywa się Samorodna opptak.
Na www.samodnaopptak.no znajdziesz przegląd 1229 dostępnych kierunków studiów, na których przyjęcie możesz się ubiegać. Możesz tutaj wyszukiwać według kryteriów takich jak: dowolne słowa, kierunki z wolnymi miejscami, miejsce studiów lub interesujący Cię przedmiot studiów.
Jeżeli posiadasz wykształcenie z Twojego kraju rodzinnego, na stronie www.nokut.no możesz znaleźć informację, jakiego rodzaju wykształcenie zagraniczne, pozwala Ci studiować w Norwegii i czy Twoje wykształcenie znajduje się na liście GSU (Generell studiekompetanse for utenlandske søkere).
Twoje wykształcenie może być również ocenione przez Samorodna opptak. Ocena ta dotyczy Twojego wykształcenia zagranicznego w stosunku do kompetencji uprawniających do studiów wyższych oraz ewentualnych innych specjalnych wymogów przy naborze.
Państwowa Kasa Pożyczkowa dla osób kształcących się jest państwową instytucją udzielającą wsparcia przy finansowaniu wykształcenia. Wsparcie udzielane jest w formie stypendiów i pożyczek. Przydzielone stypendium jest bezzwrotne, natomiast pożyczkę należy spłacić.
Jeżeli jesteś obywatelem/obywatelką tzw. kraju trzeciego, to możesz mieć prawo do wsparcia, jeśli jesteś azylantem lub masz zezwolenie na pobyt z powodów humanitarnych, pozostajesz w związku małżeńskim z obywatelem/obywatelką Norwegii lub przyjechałeś/aś do Norwegii na podstawie łączenia rodzin. Możesz mieć także prawo do wsparcia, jeśli pracowałeś/aś na cały etat i płaciłeś/aś podatki w Norwegii przez co najmniej 24 miesiące przed rozpoczęciem nauki, lub zaliczyłeś/
aś trzy lata nauki bez wsparcia z Państwowej Kasy Pożyczkowej.
Jeśli pochodzisz z kraju należącego do EOG/EFTA, to może przysługiwać Ci wsparcie, jeśli pracujesz w Norwegii lub istnieje związek między Twoją pracą w Norwegii a studiami, które chcesz sfinansować przy pomocy Państwowej Kasy Pożyczkowej. Członkowie rodzin pracowników z krajów EOG/EFTA mogą mieć również prawo do wsparcia z Państwowej Kasy Pożyczkowej.
Zanim złożysz podanie o wsparcie, musisz posiadać:
- zezwolenie na pobyt/prawo pobytu (nie dotyczy obywateli krajów nordyckich)
- norweski numer personalny
- miejsce w szkole/na uniwersytecie
- konto w norweskim banku
Państwowa Kasa Pożyczkowa udziela wsparcia w postaci stypendium i pożyczki na pokrycie wydatków związanych ze studiami w Norwegii. Stypendium to pieniądze, które otrzymujesz bezzwrotnie, natomiast pożyczkę musisz spłacić. Wysokość wsparcia (stypendium i pożyczki) zależy od rodzaju i miejsca studiów. Wsparcie może być też zależne od zarobków i majątku Twojego i/albo Twoich rodziców. Jeśli otrzymujesz wsparcie z Państwowej Kasy Pożyczkowej, to zarobki nie mogą przekroczyć pewnej kwoty. Jeśli masz wysoki dochód lub majątek, lub otrzymujesz wysokie świadczenia socjalne, to stypendium może zostać zamienione na pożyczkę. Jeśli masz dziecko/dzieci, które mają pozwolenie na pobyt w Norwegii i mieszkają tu z Tobą, to możesz otrzymać stypendium na wychowanie dzieci.
Podanie należy złożyć przez Internet posługując się MinID (elektroniczny dostęp do usług sektora publicznego).