Norweski system ubezpieczeń społecznych nazywa się folketrygden. Głównym wymogiem do nabycia uprawnień do świadczeń na podstawie ustawy o ubezpieczeniach społecznych, jest członkostwo w norweskim systemie ubezpieczeń społecznych. Dotyczy to:
- wszystkich świadczeń z NAV
- świadczeń służby zdrowia (pomocy lekarskiej, pomocy psychologa oraz wydatków związanych z zakupem lekarstw w przypadku dolegliwości chronicznych).
Z reguły wszystkie osoby zamieszkałe na stałe w Norwegii są członkami norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Jeżeli pracujesz legalnie na terenie Norwegii, z reguły od pierwszego dnia pracy automatycznie zostajesz członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych.
Jako pracownik masz obowiązek płacenia składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 8,2 procent wynagrodzenia brutto. Składki zostają potrącane wraz z podatkiem.
Niektórzy pracownicy nie podlegają norweskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych, ponieważ podlegają ustawodawstwu ubezpieczeniowemu kraju, z którego pochodzą. Musisz to udokumentować odpowiednim zaświadczeniem od organu ubezpieczeń społecznych państwa, w którym byłeś ubezpieczony.
Dalszych informacji na temat członkostwa w systemie ubezpieczeń społecznych, możesz uzyskać w urzędzie NAV w swoim miejscu zamieszkania.
OPIEKA MEDYCZNA W TRAKCIE CIĄŻY
Kobiety ciężarne mogą zgłaszać się na badania kontrolne w ośrodku zdrowia lub u lekarza rodzinnego. Ośrodki zdrowia oferują badania kontrolne u położnej. Możesz połączyć badania u położnej z badaniami u lekarza rodzinnego. W 17-19 tygodniu ciąży możesz poddać się bezpłatnemu badaniu USG w placówce, w której odbędzie się poród. Badania kontrolne są bezpłatne.
Poród ma zwykle miejsce w wyznaczonym szpitalu. Pobyt w szpitalu w związku z porodem jest bezpłatny. Zazwyczaj matka z dzieckiem zostają wypisani ze szpitala po upływie od dwóch do czterech dni po porodzie.
LEKARZ PIERWSZEGO KONTAKTU
Wszystkie osoby zamieszkałe w gminie mają prawo do lekarza rodzinnego (fastlege). Nazywane jest to systemem lekarzy rodzinnych (fastlegeordning). Osobę uważa się za zamieszkałą jeśli zarejestrowana jest w urzędzie ewidencji ludności jako zameldowana w danej gminie. Azylanci i ich rodziny mają także prawo być wpisani na listę. Utrata tego prawa następuje w momencie, gdy wniosek o azyl zostanie rozpatrzony odmownie.
Po zalogowaniu na „bytte fastlege” możesz zmienić lekarza rodzinnego sobie i Twoim dzieciom.
Korzystanie z systemu lekarzy rodzinnych jest dobrowolne, lecz jeśli zdecydujesz się, aby z niego nie korzystać, musisz znaleść lekarza rodzinnego na własną rękę oraz zapłacić wyższą opłatę za usługi medyczne. Tylko 0,4 % społeczeństwa norweskiego nie korzysta z systemu lekarzy rodzinnych.
Lekarz rodzinny bada, diagnozuje i leczy pacjentów znajdujących się na jego liście oraz przypisuje leki i wystawia zwolnienia. Lekarz rodzinny jest dodatkowo odpowiedzialny za skierowania zarówno do szpitala, jak i innych lekarzy specjalistów. Za wizytę u lekarza rodzinnego musisz zapłacić wkład własny (egenandel), chyba że posiadasz kartę uprawniającą do bezpłatnego leczenia (frikort).
Jako pacjentowi przysługuje Ci prawo uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia w języku dla Ciebie zrozumiałym. Masz także prawo do tego, aby być zrozumianym przez innych. Dlatego w razie potrzeby masz prawo do tłumacza. Jeśli potrzebujesz tłumacza, to zawiadom o tym na kilka dni przed wizytą. Personel medyczny ma obowiązek zapewnić tłumacza, jeśli jest on niezbędny.
Pracownicy zagraniczni niezameldowani w urzędzie ewidencji ludności nie mają prawa do lekarza rodzinnego. Jednakże wszyscy, którzy pilnie potrzebują opieki lekarskiej (w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia), otrzymają pomoc lekarską niezależnie od tego, czy są zameldowani w Norwegii.
Jeśli nie możesz znaleźć lub zmienić lekarza rodzinnego na www.helsenorge.no, zadzwoń na 23 32 70 00 (Veiledning helsenorge.no).
SŁUŻBA MEDYCZNA
Gminy (kommuner) mają zadbać o zapewnienie niezbędnej opieki zdrowotnej wszystkim swoim mieszkańcom – także imigrantom, uchodźcom i azylantom. Gminy powinny oferować m.in.:
- przychodnię dla dzieci i młodzieży oraz szkolną służbę zdrowia, a także opiekę zdrowotną w czasie ciąży i połogu,
- lekarza pierwszego kontaktu,
- pogotowie ratunkowe,
- rehabilitację,
- opiekę zdrowotną i środowiskową taką jak pielęgniarka domowa, osobisty asystent, dom pomocy i pomoc opiekunom osób chorych, indywidualna, domy opieki
Województwa (fylkeskommuner) dbają o to, aby opieka stomatologiczna, także specjalistyczna, była dostępna dla wszystkich, którzy mieszkają na stałe lub czasowo w województwie.
Regionalne jednostki opieki zdrowotnej muszą zapewnić dostęp do opieki zdrowotnej w szpitalu lub u specjalisty wszystkim, którzy mieszkają lub czasowo przebywają w danym regionie.
Gminne świadczenia zdrowotne są finansowane przez państwo poprzez system ubezpieczeń społecznych, przez środki gminne oraz przez wkład własny pacjenta (egenandel). Świadczenia specjalistyczne finansowane są przez państwo poprzez dotacje dla ośrodków zdrowia, ubezpieczenia społeczne i wkład własny pacjenta.
Dzieci poniżej 16 roku życia nie płacą wkładu własnego za usługi medyczne podlegające karcie bezpłatnego leczenia typu 1: potwierdzone opłaty za usługi medyczne u lekarza, psychologa, amulatoryjne, rentgen, dojazd na badania lub zabiegi oraz zakup lekarstw i środków na niebieską receptę.
OPIEKA STOMATOLOGICZNA
Dzieciom i młodzieży do lat 18 przysługuje w Norwegii bezpłatne leczenie stomatologiczne w publicznych ośrodkach stomatologicznych. Młodzież w wieku 19-20 ma prawo do zwrotu 75 % kosztów leczenie stomatologicznego. Bezpłatne leczenie stomatologiczne przysługuje również osobom upośledzonym umysłowo oraz osobom, które przebywały w domu opieki lub korzystały z opieki domowej przez co najmniej trzy miesiące z rzędu.
Dorośli powyżej 20 roku życia muszą generalnie sami pokrywać koszty leczenia stomatologicznego. Jednakże w niektórych przypadkach także osobom powyżej 20 roku życia może przysługiwać zapomoga na leczenie stomatologiczne zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach społecznych.
JEŚLI JESTEŚ CHORY
Jako pracownik masz prawo do składania oświadczenia własnego. Oznacza to, że nie musisz przedłożyć pracodawcy zwolnienia lekarskiego, lecz sam możesz zgłosić niezdolność do pracy z powodu choroby.
Z reguły oświadczenie własne można stosować na okres do 3 dni kalendarzowych. Po upływie 3 dni musisz przedłożyć zwolnienie lekarskie. Oświadczenie własne można przedłożyć do czterech razy w ciągu 12 miesięcy.
Uprawnienia do przedłożenia oświadczenia własnego nabywasz po 2 miesiącach pracy u danego pracodawcy.
Przepisy dotyczące stosowania oświadczenia własnego mogą być zróżnicowane. Aby dowiedzieć się o tym, jak się je stosuje w Twoim miejscu pracy, skontaktuj się z pracodawcą.
ZWOLNIENIE LEKARSKIE
Jeżeli choroba przeciągnie się poza dni objęte oświadczeniem własnym, musisz skontaktować się z lekarzem w celu otrzymania zwolnienia lekarskiego. Lekarz wyda zwolnienie lekarskie na wymagany okres, o ile uważa to za konieczne.
Lekarz decyduje o tym, czy wydać zwolnienie całkowite (100%), czy też częściowe. Możesz np. otrzymać zwolnienie 50%, i pracować 50% normalnego czasu pracy. Pracodawca ma obowiązek odpowiednio dostosować pracę oraz sprawować nadzór w okresie zwolnienia.
ZASIŁEK CHOROBOWY
Jeżeli w wyniku choroby utracisz wynagrodzenie, może Ci przysługiwać zasiłek chorobowy. Warunkiem otrzymania zasiłku jest przynajmniej 4 tygodniowy okres zatrudnienia poprzedzający zwolnienie z powodu niezdolności do pracy.
Zasiłek chorobowy może być przyznany na maksymalnie 52 tygodnie. Choroba musi być udokumentowana oświadczeniem własnym lub zwolnieniem lekarskim. Zasiłek chorobowy jest wypłacany od pierwszego dnia nieobecności w pracy z powodu choroby. Przez pierwsze 16 dni zasiłek chorobowy wypłaca Twój pracodawca, następnie wypłaty przejmuje norweski system ubezpieczeń społecznych NAV.