Po raz pierwszy od 46 lat Norwegia wprowadziła znaczące zmiany w przepisach dotyczących aborcji. 3 grudnia norweski parlament zdecydowaną większością głosów uchwalił nową ustawę, która pozwala kobietom samodzielnie podejmować decyzję o przerwaniu ciąży aż do 18. tygodnia. To istotny krok w kierunku większej autonomii kobiet, a zarazem przełom w historii norweskiego prawa.

Co zmienia nowa ustawa?

Dotychczas w Norwegii kobiety mogły przerwać ciążę na własną decyzję jedynie do 12. tygodnia. Po tym czasie konieczne było uzyskanie zgody komisji lekarskiej. Proces ten bywał czasochłonny, stresujący i często odbierany jako naruszający prywatność, szczególnie w trudnych i emocjonalnych sytuacjach. Choć w praktyce zgody na aborcję po 12. tygodniu odmawiano rzadko, konieczność przechodzenia przez procedury administracyjne nakładała na kobiety dodatkowe obciążenie.

Nowe przepisy eliminują tę barierę, pozwalając kobietom na pełną swobodę decydowania do 18. tygodnia ciąży. Dopiero po tym terminie przypadki wymagające przerwania ciąży będą rozpatrywane przez komisję lekarską, jednak również te zasady ulegną zmianie.

Nowy skład komisji lekarskich

Reforma zakłada, że komisje lekarskie będą funkcjonować na innych zasadach. W ich składzie znajdzie się teraz większość kobiet, a także przynajmniej jeden członek z wykształceniem prawniczym. Na czele komisji zawsze stanie osoba z wykształceniem medycznym, co ma zapewnić bardziej profesjonalne i wieloaspektowe podejście do każdego przypadku.

Jedną z kluczowych zmian jest również ograniczenie roli wad płodu jako jedynej przesłanki do przerwania ciąży. Komisje będą teraz zobowiązane do kompleksowej analizy wpływu takich wad na zdrowie matki, przebieg ciąży oraz kondycję dziecka po porodzie.

Prawo do decyzji w ciąży mnogiej

Nowa ustawa wprowadza także prawo do samodzielnego decydowania o redukcji liczby płodów w przypadku ciąży mnogiej – również do 18. tygodnia.

Zachowanie klauzuli sumienia

Norwegia pozostawia w mocy zasadę, że personel medyczny może odmówić wykonania aborcji, jeśli jest to sprzeczne z jego przekonaniami. Jest to jednak rozwiązanie, które zobowiązuje placówki medyczne do zapewnienia alternatywnej opieki dla pacjentek, aby nie były one pozbawione dostępu do zabiegu.

Reakcje polityków i społeczeństwa

Przeciwko ustawie zagłosowała głównie Chrześcijańska Partia Ludowa (KrF), która obawia się, że zmiany mogą prowadzić do wzrostu liczby aborcji po 12. tygodniu z powodów takich jak płeć dziecka czy niekorzystne diagnozy medyczne. Jednak większość partii uznała, że społeczeństwo norweskie jest gotowe na bardziej liberalne przepisy.

Minister Zdrowia i Opieki Społecznej, Jan Christian Vestre, wyraził zadowolenie z decyzji parlamentu, podkreślając, że nowe prawo lepiej odpowiada na potrzeby współczesnych kobiet i zmieniające się realia społeczne.

– Społeczeństwo zmieniło się w ostatnich latach i jest gotowe na nowe przepisy, które są lepiej dostosowane do dzisiejszych warunków – powiedział Vestre po głosowaniu.

Norwegia podąża śladem sąsiadów

Przed uchwaleniem nowej ustawy Norwegia była ostatnim krajem skandynawskim, który wymagał zgody komisji lekarskiej na aborcję po 12. tygodniu ciąży. Dla porównania, w Szwecji kobiety mogą samodzielnie decydować aż do 18. tygodnia od 1974 roku, w Islandii prawo to obowiązuje do 22. tygodnia od 2019 roku, a Dania niedawno wprowadziła podobne zmiany jak Norwegia.

Co to oznacza dla Polek mieszkających w Norwegii?

Zmiany w prawie aborcyjnym mogą mieć szczególne znaczenie dla polskich kobiet mieszkających w Norwegii. W Polsce przepisy aborcyjne są jednymi z najbardziej restrykcyjnych w Europie, co często zmusza kobiety do szukania pomocy za granicą. Liberalizacja przepisów w Norwegii może zapewnić większe poczucie bezpieczeństwa i autonomii mieszkającym tu Polkom, dając im prawo do decydowania o własnym ciele i zdrowiu w trudnych sytuacjach życiowych.

To historyczna zmiana, która symbolizuje nie tylko postęp w dziedzinie praw kobiet, ale także adaptację przepisów do współczesnych realiów społecznych. Norwegia po raz kolejny pokazuje, że prawa człowieka i troska o dobro obywateli są w centrum uwagi jej polityki.