Barneloven, czyli norweska ustawa o dzieciach i rodzicach, reguluje kwestie związane z odpowiedzialnością rodzicielską, prawami dziecka oraz procedurami w przypadku rozstania rodziców. Zrozumienie jej przepisów jest kluczowe dla wszystkich rodzin mieszkających w Norwegii.​

W tym artykule przybliżamy pierwsze pięć rozdziałów ustawy, które dotyczą m.in. ustalenia rodzicielstwa, odpowiedzialności rodzicielskiej oraz praw dziecka.​

Odpowiedzialność rodzicielska – co to oznacza?

Odpowiedzialność rodzicielska to prawo i obowiązek podejmowania decyzji w ważnych sprawach dotyczących dziecka, takich jak edukacja, opieka zdrowotna czy wybór miejsca zamieszkania. Rodzice powinni kierować się najlepszym interesem dziecka i uwzględniać jego zdanie w miarę dorastania.​

• Dziecko od 7. roku życia powinno być informowane i wysłuchane w ważnych sprawach.
• Po ukończeniu 12 lat jego opinia powinna mieć znaczne znaczenie.
• Dzieci od 15. roku życia mogą samodzielnie decydować o wyborze edukacji i przynależności do organizacji.​

Wspólna i wyłączna odpowiedzialność rodzicielska

Jeśli rodzice są małżeństwem lub mieszkają razem – mają wspólną odpowiedzialność rodzicielską. W przypadku rozstania nadal dzielą tę odpowiedzialność, o ile nie ustalą inaczej.​

• Od 1 stycznia 2020 roku, rodzice mają automatycznie wspólną odpowiedzialność rodzicielską, niezależnie od stanu cywilnego, jeśli są zarejestrowani pod tym samym adresem w Norwegii.
• Jeśli jedno z rodziców chce przejąć pełną opiekę, musi zgłosić to w ciągu roku od ustalenia ojcostwa.
• Rodzic bez odpowiedzialności ma prawo do informacji o dziecku (np. z przedszkola, szkoły), ale nie do poufnych danych.​

Gdzie dziecko mieszka po rozstaniu?

Rodzice ustalają, czy dziecko będzie mieszkać na stałe u jednego z nich, czy będzie dzielić czas między dwa domy. Rodzic, u którego dziecko mieszka na co dzień, podejmuje więcej decyzji dotyczących życia codziennego.​

• W przypadku braku porozumienia, sąd może zdecydować o miejscu zamieszkania dziecka, kierując się jego najlepszym interesem.​

Co się dzieje w razie śmierci jednego z rodziców?

Jeśli rodzice mieli wspólną odpowiedzialność, po śmierci jednego z nich drugi automatycznie przejmuje pełną opiekę, nawet jeśli wcześniej nie mieszkał z dzieckiem.​

• Jeśli jednak istnieją poważne powody, sąd może zdecydować inaczej, kierując się dobrem dziecka.​

Ustalenie ojcostwa – jak to działa?

• Osoba będąca w związku małżeńskim z matką dziecka jest automatycznie uznana za ojca lub współmatkę.
• W przypadku wątpliwości co do ojcostwa, sprawę można skierować do sądu, który może zlecić badania DNA.​

Rola NAV w sprawach ojcostwa

Gdy NAV otrzymuje informację o ojcu, a rodzice nie mieszkają razem, musi powiadomić wskazanego mężczyznę. Ma on prawo nie uznać ojcostwa. Jeśli je uzna, NAV zgłasza to do rejestru.​

Masz pytania lub potrzebujesz wsparcia?
Zadzwoń do nas, jeśli chcesz lepiej zrozumieć norweskie przepisy dotyczące dzieci i rodzin.
Czwartki, godz. 18:00–20:00
Telefon: 968 107 42​

Artykuł powstał w ramach projektu realizowanego przez Beatus Cras – „Brobygging mellom kulturer: støtte til barnevernprosjekter for polsk samfunn”, dofinansowanego przez Bufdir.
Artikkelen er laget som en del av prosjektet gjennomført av Beatus Cras – «Brobygging mellom kulturer: støtte til barnevernprosjekter for polsk samfunn», med støtte fra Bufdir.​

Źródła:

• Ustawa o dzieciach i rodzicach (Barneloven) – dostępna na stronie Lovdata: https://lovdata.no/lov/1981-04-08-7
• Informacje o odpowiedzialności rodzicielskiej – regjeringen.no: https://www.regjeringen.no/no/tema/familie-og-barn/innsiktsartikler/foreldreskap/foreldreansvar/id749199/