PIMS-TS -Wieloukładowy zespół zapalny u dzieci po przechorowaniu COVID-19 (z ang. pediatric inflammatory multisystem syndrome temporally associated with SARS-CoV-2) albo multisystem inflammatory syndrome in children – MIS-C), to nowa jednostka chorobowa u dzieci i młodych dorosłych będąca powikłaniem po przebytym COVID-19.
Jego przyczyną jest reakcja immunologiczna układu odpornościowego na COVID-19, pojawiająca się po dwóch–czterech tygodniach od zakażenia. Reakcja może wystąpić również wtedy, gdy zakażenie było skąpo- lub bezobjawowe.
Najczęściej chorują dzieci w wieku szkolnym, mediana wieku to około 9 lat.
Częstość występowania jest na razie trudna do oszacowania. Na podstawie danych amerykańskich można wnioskować, że PIMS rozwija się u ok. 1-/1000 dzieci zakażonych SARS-CoV-2. Większość dotychczasowych przypadków dotyczyła dzieci i nastolatków bez chorób współistniejących.
Choroba przypomina infekcję, nie jest jednak zakaźna. Sam PIMS-TS nie jest zakaźny, ale poprzedzający go COVID-19 już tak. Do czasu więc wykluczenia aktywnego zakażenia SARS COV-2- należy stosować środki ostrożności jak w przypadku pacjenta zakażonego.
Jak sama nazwa wskazuje jest to choroba wieloukładowa, a więc mogą towarzyszyć jej objawy ze strony różnych narządów. Chorzy najczęściej mają wysoką gorączkę, utrzymującą się przez kilka dni. Dzieci z PIMS są słabe, cały czas źle się czują, mają szereg dolegliwości bólowych. Bolą je mięśnie, często są to mięśnie szyi. Czasem bóle brzucha mogące sugerować ostrą chorobę chirurgiczną w obrębie brzucha.
Objawy
Poniżej lista objawów, które mogą wystąpić. Należy jednak pamiętać, że objawy mogą pojawiać się stopniowo w kolejnych dniach choroby, nie muszą też być wszystkie obecne. Przebieg choroby może być różnorodny – od łagodnego do ciężkiego.
- Wysoka gorączka, czyli >38,5 st C (najczęściej dość wysoka), trwająca co najmniej 3 dni
- ból brzucha (czasem bardzo silny)
- biegunka
- wymioty
- wysypka – może się pojawić w różnych okolicach ciała i może różnie wyglądać
- zapalenie spojówek (białka oczu stają się przekrwione, bez wydzieliny)
- czerwone, spierzchnięte usta
- zmiany na języku – kolor staje się żywoczerwony, a na jego powierzchni pojawiają się drobne krostki (“język truskawkowy”)
- obrzęk dłoni i stóp
- znaczne osłabienie
- Powiększenie węzłów chłonnych
- ból głowy
- ból karku
- ból gardła.
- Objawy ze strony nerek – bezmocz czy skąpomocz,
- Szczególni groźne są objawy ze strony układu krążenia – spadek ciśnienia krwi, spadek siły skurczowej mięśnia sercowego, zapalenie mięśnia sercowego.
- Objawy ze strony układu oddechowego – kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej
- Objawy neurologiczne – apatia, nadmierna senność lub rozdrażnienie, niechęć do jedzenia, silny ból głowy, nietypowe zachowanie dziecka.
- Charakterystyczne są też wyniki badań laboratoryjnych: wysokie wskaźniki stanu zapalnego, obniżenie stężenia limfocytów w morfologii, zaburzenia jonów i białek, a także wysokie stężenie markerów uszkodzenia serca.
Nie ma niestety jednoznacznego testu, który mógłby potwierdzić lub wykluczyć PIMS.
W rozpoznaniu bierze się pod uwagę powyższe obawy kliniczne oraz należy uwzględnić powiązanie z COVID-19, czyli stwierdzenie dodatniego wyniku potwierdzającego aktualne lub przebyte zakażenie SARS-CoV-2 lub udokumentowanie istotnej ekspozycji na COVID-19 w okresie minionych 4-8 tygodni. Dodatkowo ważne jest również wykluczenie innych przyczyn.
O ile COVID-19 o łagodnym przebiegu może być leczony w domu pod opieką lekarza, o tyle każde dziecko, u które istnieje podejrzenie PIMS-TS, powinno być kierowane do szpitala. Jest to spowodowane tym, że stan zdrowia dziecka może się gwałtownie pogorszyć (najczęściej dzieje się to około 5-6 doby) oraz mogą pojawić się groźne powikłania (np. tętniaki naczyń wieńcowych serca), zarówno na początku choroby, jak i po kilku tygodniach.
Wczesne rozpoznanie choroby i szybki rozpoczęcie leczenia zazwyczaj szybko poprawia stan zdrowia dziecka, zmniejsza także ryzyko powikłań.
Chorobę leczy się specjalistycznymi lekami podawanymi w szpitalu: immunoglobulinami, glikokortykosteroidami dożylnymi, lekami biologicznymi, przeciwpłytkowymi oraz wieloma lekami objawowymi w zależności od dolegliwości współistniejących. Chorzy nawet po opanowaniu objawów, poprawie stanu zdrowia i wypisie ze szpitala, wymagają okresowej kontroli specjalistycznej.