Każdy z nas może mieć inne skojarzenia co do słowa „komunikacja”. Jeśli zaś chodzi o sformułowanie „skuteczna komunikacja” to zawężamy skojarzenie. Skupiamy nasze myśli na słowie „skuteczna” co wg. słownika synonimów języka polskiego oznacza „sprawny, wydajny, racjonalny, przynoszący rezultaty, efektywny oraz produktywny”.

Chciałabym zaciekawić was tematem skutecznej komunikacji między ludzkiej. Powinna ona dostarczać satysfakcji obu stronom dialogu, charakteryzować się jasnym i klarownym wyrażaniem myśli. Dobrze gdybyśmy wyrażali się wprost i nie kluczyli z naszymi myślami oraz co jest istotne w dialogu dać rozmówcy włączyć się do rozmowy.

Powodem dla którego możemy polepszyć swoją komunikację może być chęć samorozwoju, szykujący się awans w pracy lub dzieci które wchodzą w następny etap dorastania i mogą również wymagać innej niż dotychczas komunikacji. Powodów może być wiele i to od Was zależy jakiego rodzaju motywacji użyjecie.

Jest powiedzenie „Każdy z nas chce się rozwijać, ale nikt nie chce się zmieniać”. Natomiast dzięki temu, że posiadamy neuroplastyczny mózg jesteśmy w stanie zmieniać nasze przyzwyczajenia, które nam już nie służą. Wprowadzanie zmian nie jest łatwe, szczególnie dla osób dorosłych. Pomocne jest realne spojrzenie na „swoje braki” i ustalenie strategii działania.

Zaczynajmy zmiany od siebie a nie od innych.

Jakość naszej komunikacji wynosimy z domu rodzinnego. Jej brakiem może być przykład wzajemnego pokrzykiwania na siebie, posługiwanie się przez rodziców monologami lub brak zainteresowania ze strony opiekunów. Zachowania tego typu mogą prowadzić do złości i frustracja członków rodziny. Niezrozumienie tego co mówimy, jak mówimy, jak wyrażamy nasze myśli może prowadzić do konfliktów w rodzinie, w grupie rówieśniczej a następnie u współpracowników.

Świetnym przykładem jest komunikat „światło jest zielone”, który jest wyrażany przez pasażera do kierowcy i może on być rozumiany w różny sposób.

Dla zobrazowania tego zjawiska posłużę się teorią niemieckiego psychologa Friedmanna von Thuna, eksperta od komunikacji interpersonalnej, który opracował model kwadratu komunikacyjnego. Mówi ona o wielopoziomowej strukturze ludzkiej wypowiedzi. Każda wiadomość posiada 4 płaszczyzny, gdzie istota wypowiedzi nie równa się z istotą interpretacji tej wypowiedzi.

Te płaszczyzny to:1. Fakty czyli zawartość rzeczowa wypowiedzi2. Ujawnienie siebie np. to co lubię? Jaki jestem?3. Wzajemna relacja czyli jak odnosimy się do siebie, kim jesteśmy dla siebie4. Apel, czyli co chcę osiągnąć przez moją wypowiedź czego chcę i potrzebuję

Przykładem jest scenka z życia: żona za kierownicą, mąż jako pasażer,wracają z letniego grilla od przyjaciół.

Interpretując słowa „Światło jest zielone” kierowca odczytał je z płaszczyzny faktów i zrozumiał, że światło jest zielone. 

Natomiast z płaszczyzny apelu może to być „no jedz już”, z następnej płaszczyzny jaką jest płaszczyzna relacji będzie to „chcę Ci pomóc” a z płaszczyzny ujawniania „spieszy mi się” bo np. niedługo zaczyna się mecz.

W innej sytuacji może być to świeżo upieczony kierowca robiący przysługę swojej cioci. Ciocia jest bardzo dumna ze swojego bratanka, który niedawno zrobił prawo jazdy i dlatego komunikaty przedstawione w wyżej wymienionym przykładzie będą zupełnie inne. Mimo, że stwierdzenie „światło jest zielone” pada w obydwu przykładach.

Aby skutecznie komunikować się należy posiadać kilka umiejętności, które składają się na naszą inteligencję interpersonalną.

Jest to:

❖ rozumienie innych czyli aktywne słuchanie, niejako wejście w położenie naszego rozmówcy i uznanie jego punktu widzenia❖ jasne wyrażanie się, potocznie mówiąc bez owijania w bawełnę❖ dbałość o własne potrzeby czyli wytyczanie i pilnowanie własnych granic❖ wymiana opinii bez krytykowania i ranienia uczuć rozmówcy jeśli mamy inne poglądy❖ wywieranie wpływu mające na celu znajdowanie wspólnego języka i motywowaniu siebie nawzajem ❖ rozwiązywanie konfliktów w konstruktywny sposób tj. stawianie problemu i poszukiwanie rozwiązań❖ współpraca w grupie, elastyczność w działaniu

Jeśli chcesz aby twoje myśli były sprawnie przekazane to zastanów się przed zabraniem głosu, przemyśl co chcesz przekazać i zadbaj o dobór słów. Wprowadź rozmówcę delikatnie w temat rozmowy oraz dobieraj słowa. Pomyśl czy lepiej zareagować „Nie zgadzam się”, czy wybuchnąć mówiąc „Co?!”.

Aby podnieść swoją sprawność w doborze słów i umiejętnym obcowaniu z nimi warto dużo czytać. Ten proces utrwala także poznane już słowa oraz daje możliwość na poznawanie nowych. 

Mów i wyrażaj się wprost. Dawaj wyraźnie do zrozumienia jakie są twoje odczucia i intencje. Każdy z nas ma prawo do wyrażania swojej opinii, lecz pamiętajmy że to jest nasza opinia a nie prawda absolutna.

Szacunek do rozmówcy sprawia że mimo naszej bezpośredniej  wypowiedzi partner w dialogu nie powinien poczuć się atakowany. Unikajmy słów typu nigdy i zawsze. Potrafią one narobić wiele szkody we wzajemnych relacjach.

Daj rozmówcy włączyć się do rozmowy oraz słuchaj co powiedział. Możesz parafrazować wypowiedzi dając tym samym „nagrodę” rozmówcy oraz zachęcenie do dalszego mówienia. Potwierdzaj zrozumienie wypowiedzi poprzez kiwnięcie głowa lub dopytuj jeśli coś nie jest klarowne. Dajesz w ten sposób sygnał rozmówcy o zainteresowaniu rozmową.

Przeciętnie wypowiadamy 150 słów na minutę; to całkiem sporo treści. Po tym czasie słuchacz może przełączyć się w tryb ”słyszę, ale nie słucham”.

• Gesty• Mimika • Postawa naszego ciała to także element naszej komunikacji ze światem. To tzw. mowa ciała która często jest niedoceniana i pomijana. 

Sposób w jaki siedzimy, jak intonujemy naszą wypowiedz oraz wygląd fizyczny mówi o nas wiele.

W komunikacji niewerbalnej nie jesteśmy w stanie kontrolować wszystkich naszych zachowań. Jest to język ciała przekładający nasze stany wewnętrzne na stronę wizualną.

Możemy zwrócić uwagę przy rozmowie czy ktoś patrzy nam prosto w oczy lub ucieka wzrokiem. Czy uścisk dłoni jest zdecydowany lub nie co może świadczyć o niepewności siebie.

Wspomniałam tutaj również o wyglądzie fizycznym. Schludność, higiena osobista, dopasowanie garderoby do okazji jest także elementem komunikacji. Poprzez ubiór pokazujemy nasz stosunek i szacunek do spotykanych osób oraz sytuacji.

Kolor ubioru, zapach użytych perfum świadczą o naszym nastawieniu i humorze który przedstawiamy światu zewnętrznemu. 

Kończąc tym „zapachowym akcentem” życzę dobrej komunikacji ze światem.

Anna Szafran

Bibliografia dr. Mel Silberman, dr. Freda Hansburg «Inteligencja interpersonalna, Jak utrzymywać mądre relacje z innymi”,

Zródło Wikipedia, Słownik synonimów języka polskiego,

Dr Klaudia Tabała, Kwadrat komunikacji