Przed Państwem kolejna cześć praktycznego słowniczka, który wyjaśnia podstawowe pojęcia i określenia, których warto używać, jeśli chcemy mówić i pisać językiem szacunku.

Cispłciowość oznacza zgodność między tożsamością płciową jednostki a płcią przypisaną jej przy urodzeniu i zarejestrowaną w dokumentach. Osoby cispłciowe identyfikują się z płcią, którą otrzymały przy narodzinach i którą mają wpisaną w oficjalnych dokumentach.

Chrystianofobia to postawa charakteryzująca się lękiem, niechęcią i brakiem tolerancji wobec chrześcijan i chrześcijanek. Przejawami chrystianofobii mogą być akty agresji, nietolerancji, społeczna marginalizacja oraz werbalne lub fizyczne prześladowania osób wyznających chrześcijaństwo. Jest to forma dyskryminacji ze względu na wyznawaną religię.

Cudzoziemiec lub cudzoziemka to osoba, która nie jest obywatelem państwa, w którym przebywa. Aby legalnie przebywać w Polsce, musi posiadać odpowiedni status pobytowy, a jeśli chce podjąć pracę, konieczne jest uzyskanie zezwolenia na pracę. W dyskursie publicznym używa się również terminów migrant i migrantka, które są postrzegane jako neutralne.

Coming out to proces ujawnienia własnej orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej. Termin ten wywodzi się z angielskiego „to come out of the closet” (wyjść z szafy). Oznacza otwarte przedstawienie siebie i swojej tożsamości przed innymi. Alternatywnie, można użyć terminu „ujawnienie się”.

Dyskryminacja jest nierównym, nieuzasadnionym oraz niesprawiedliwym traktowaniem jednostki z powodu jej rzeczywistej lub domniemanej przynależności do określonej grupy lub kategorii społecznej, a także z uwagi na posiadane cechy i charakterystyki, takie jak wygląd czy zainteresowania. Objawia się to poprzez działania skierowane przeciwko konkretnej osobie lub grupie osób, prowadząc do sytuacji, w której są one pozbawione dostępu do dóbr, możliwości oraz wartości cenionych społecznie. Każde takie postępowanie stanowi naruszenie zasady równego traktowania i kwestionuje podstawowe prawa człowieka. Dyskryminacja występuje, gdy istnieje relacja władzy między osobami, co oznacza, że jednostka może decydować o dostępie innych do zasobów czy usług, takich jak praca, edukacja, czy transport.

Dyskryminacja bezpośrednia to sytuacja, w której osoba jest traktowana niesprawiedliwie z powodu określonej cechy, co prowadzi do jej gorzej sytuacji w porównaniu z innymi, którzy tej cechy nie posiadają. Przykładem może być odrzucenie kandydatury cudzoziemki na stanowisko pracy, pomimo posiadania przez nią niezbędnych kwalifikacji, z powodu jej narodowości.

Dyskryminacja pośrednia to sytuacja, gdy pozornie neutralna praktyka, prawo lub kryterium faktycznie sprawia, że osoby z określonej grupy są w gorszej sytuacji. Chyba że istnieją uzasadnione cele i środki niezbędne do ich osiągnięcia.

Dyskryminacja przez asocjację to sytuacja, w której osoba doświadcza nierównego traktowania ze względu na związek lub relację, którą ma z inną osobą, która jest nosicielem cechy, której sama nie posiada. Przykładem może być odmowa zatrudnienia nauczycielki w szkole podstawowej ze względu na to, że jej syn jest osobą transpłciową.

Dyskryminacja przez asumpcję polega na niesprawiedliwym traktowaniu osoby, która jest błędnie identyfikowana jako należąca do określonej grupy. Na przykład, gdy osoba o kolorze skóry innym niż biały jest postrzegana jako cudzoziemiec, a nie jako osoba pochodzenia polskiego, i z tego powodu jest gorzej traktowana.

Dyskryminacja wielokrotna występuje, gdy osoba doświadcza nierównego traktowania ze względu na wiele różnych czynników, takich jak przynależność do określonej grupy społecznej, pochodzenie etniczne, płeć itp. Gdy te czynniki występują jednocześnie, nazywamy to dyskryminacją krzyżową.

Dyskryminacja ze względu na niepełnosprawność to wszelkie formy różnicowania, wykluczania lub ograniczania osoby z powodu jej niepełnosprawności, które naruszają jej prawa człowieka i podstawowe wolności w różnych dziedzinach życia, takich jak polityka, gospodarka, społeczeństwo, kultura itp.

Dyskryminacja ze względu na orientację seksualną i/lub tożsamość płciową obejmuje wszelkie formy dyskryminacji, heteroseksizmu, homofobii, bifobii i transfobii.

Dyskryminacja ze względu na przekonania religijne oraz bezwyznaniowość to nierówne traktowanie osób ze względu na ich wyznawaną religię, w tym antysemityzm, chrystianofobia, islamofobia itp.

Dyskryminacja ze względu na światopogląd to działania krzywdzące, poniżające lub wykluczające osoby, które publicznie wyrażają swoje poglądy i przekonania dotyczące natury świata, miejsca człowieka w społeczeństwie, sensu życia itp.