Przeprowadzka do innego kraju wiąże się z wieloma możliwościami ekonomicznymi i rozwojowymi. Co istotne, wymaga również znacznego przeorganizowania dotychczasowego życia oraz dostosowania się do nowych warunków. To z kolei może stanowić próbę dla zdrowia psychicznego. Z jakimi trudnościami mogą mierzyć się osoby mieszkające za granicą? Na co zwrócić uwagę przy poszukiwaniu specjalistycznego wsparcia podczas przebywania na emigracji?

Trudności na emigracji

W początkowych etapach osoby decydujące się zamieszkać w innym kraju mogą doświadczać trudności adaptacyjnych. Wynikają one z potrzeby dostosowania się do zupełnie nowego środowiska.

Pierwsze miesiące są niezwykle intensywnym oraz nierzadko stresującym czasem, ponieważ wymagają zadbania o zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych. Należy do nich m.in. znalezienie mieszkania, pracy czy też zalegalizowanie pobytu. Jest to czas, w którym osoby przebywające w nowym miejscu zderzają się z różnicami kulturowymi, odmiennością konwenansów i barierami językowymi. Jedną z rzeczy, która zdecydowanie nie ułatwia wtedy dobrego startu w nowym kraju, jest stereotypowe postrzeganie poszczególnych nacji.

Pierwszy kryzys na emigracji pojawia się szybko

Kiedy okres problemów adaptacyjnych na emigracji przedłuża się, mogą pojawić się trudności finansowe. To one pogłębiają odczuwanie kryzysu i napięcia psychicznego. Warto pamiętać, że choć część osób z łatwością adaptuje się do nowych warunków i posiada otwartość na nowe doświadczenia, to innym z kolei przychodzi to z trudem. 

Podczas tego etapu można odczuwać trudności ze snem (zazwyczaj w postaci bezsenności), rozdrażnienie, obniżony nastrój, poczucie bezradności czy też lęk. Są to jak najbardziej naturalne emocje i odczucia związane z wyzwaniami, z jakimi dana osoba obecnie się mierzy. Niezwykle pomocny może okazać się wtedy kontakt z innymi ludźmi, którzy udzielą zarówno wsparcia informacyjnego, jak i emocjonalnego przy organizacji życia w nowym kraju. 

Emigracja – gdy nie wszystko idzie jak po maśle

Bywa tak, że po pokonaniu pierwszego kryzysu wszystko powoli zaczyna się układać. Część osób z czasem znajduje satysfakcjonującą pracę, komfortowe mieszkanie i poznaje nowych, ciekawych ludzi. Niestety, dla niektórych osób rzeczywistość może okazać się nieco inna od tej, którą wyobrażali sobie przed przylotem.

Czasami otrzymana praca okazuje się być taką poniżej posiadanych kompetencji, ponieważ nie wszystkie kwalifikacje zawodowe są w pełni uznawane poza granicami kraju. Pojawia się wtedy poczucie rozczarowania, frustracji i obwiniania się o niepowodzenie. Ponadto, wiele łatwo dostępnych prac wiąże się także z ciężkim wysiłkiem fizycznym, minimalnym wynagrodzeniem, presją i wyczerpaniem psychicznym. 

Ze względu na dużą ilość pracy i próby znacznego oszczędzania pieniędzy zaniedbywane są zazwyczaj inne sfery życia, takie jak zdrowie, odpoczynekczy też asymilacja z otoczeniem. Nie wszyscy też mają potrzebę integrowania się i posiadają umiejętności funkcjonowania w środowisku wielokulturowym. Co więcej, nie wszyscy wystarczająco znają też język i nie mają możliwości swobodnego posługiwania się nim w danym kraju.

Zdrowie psychiczne a emigracja

Kompletnie nowe otoczenie, pogoń za godnymi warunkami życia oraz zderzenie z realiami kulturowymi danego kraju wpływają na ograniczone relacje społeczne i rosnące poczucie osamotnienia. Ponadto, brak oswojenia z nową kulturą i oddalenie od tej rodzimej może powodować kryzys tożsamości, poczucie wyobcowania oraz braku przynależności. Dodatkowo, pojawia się też poczucie straty, żalu, tęsknoty i niepokoju o pozostawioną rodzinę.W ówczesnych czasach pandemii niepokój powodują też utrudnione możliwości w regularnych powrotach do kraju i spotkaniach z najbliższymi. 

Z utratą wsparcia rodzinnego i społecznego mogą zmagać się szczególnie kobiety tuż po porodzie, na których (w głównej mierze) spoczywa odpowiedzialność wychowywania dzieci. Kolejnym niesprzyjającym aspektem jest także niedostateczna opieka zdrowotna dla obcokrajowców. W wielu krajach świadczenia te mogą pozostawiać wiele do życzenia, zarówno te związane ze zdrowiem fizycznym, jak i psychicznym.

Te wszystkie czynniki mają wpływ na doświadczanie takich trudności psychicznych, jak m.in. depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia adaptacyjne, czy też uzależnienia. Dlatego też mieszkając na emigracji, szczególnie ważne jest dbanie o zdrowie psychiczne i monitorowanie na bieżąco swojego stanu.

Na co zatem zwrócić uwagę w poszukiwaniu wsparcia specjalisty zdrowia psychicznego, mieszkając poza granicami kraju? Z jakimi barierami można się zetknąć przy poszukiwaniu takiej pomocy? Czy psychoterapia w innym języku ma sens?

Wsparcie zdrowia psychicznego za granicą 

1. Bariery językowe 

Niezwykle ważnym czynnikiem jest język, w którym ma być prowadzona psychoterapia.Może okazać się, że dana osoba zupełnie swobodnie porozumiewa się w języku kraju, w którym mieszka już przez dłuższy czas. Używa go na co dzień w pracy, czy też w komunikacji z partnerem, dlatego wyrażanie emocji w tym języku nie sprawia jej żadnych trudności. 

Zazwyczaj mówienie o emocjach w obcym języku nie pozwala nam ich w pełni odczuć i wyrazić.Ponadto, wiele wspomnień, czy też doświadczeń kształtowanych w dzieciństwie odbywało się w języku ojczystym, co ma duże znaczenie podczas długoterminowej pracy psychoterapeutycznej. Część osób także nie czuje się na tyle pewnie, aby odbyć terapię w innym języku. Istotne jest zatem, aby czuć się swobodnie podczas terapii, zarówno pod kątem umiejętności językowych, jak i możliwości wyrażania swoich emocji. 

2. Różnice kulturowe

Podczas terapii znaczenie mogą mieć także różnice kulturowe. Przykładem jest np. “DDA”. W Polsce jest to powszechny akronim oznaczający “Dorosłe Dzieci Alkoholików”, którego z diagnostycznego punktu widzenia nie odnajdziemy ani w klasyfikacji ICD-10, ani w DSM V. Pomimo to, kulturowo to pojęcie jest dobrze znane i zrozumiałe dla polskiego psychologa czy też psychoterapeuty.

Warto wspomnieć, że badania pokazują jednak, że jeśli osoby mieszkające za granicą mają poczucie realnego wsparcia i zaangażowania terapeuty, to różnice kulturowe nie są głównym czynnikiem determinującym powodzenie terapii. 

3. Dostępność pomocy

W wielu krajach dostęp do polskojęzycznego psychoterapeuty może być znacznie utrudniony, co nie znaczy, że niemożliwy. Może okazać się jednak, że prowadzi on gabinet w znacznej odległości od miejsca zamieszkania danej osoby, co może mieć wpływ na regularność sesji. 

Ważne są także kompetencje, które posiada psychoterapeuta, gdyż w większości przypadków ich zakres ogranicza się do pomocy pacjentom w obszarze poszczególnych problemów. 

Co najważniejsze, każda osoba decydująca się na konsultację ze specjalistą ma prawo zapytać, czy trudności, z którymi się zgłasza, leżą w zakresie kompetencji danego psychologa czy psychoterapeuty. Jeśli nie, dobrą praktyką jest polecenie specjalisty pomagającego w danym obszarze. 

4. Relacja terapeutyczna

W procesie terapii niezwykle ważna jest relacja terapeutyczna oparta na akceptacji, empatii i wspólnym dążeniu do określonych celów. Jest to poczucie realnego wsparcia i zaangażowania ze strony terapeuty, na kształt “grania w jednej drużynie, do jednej bramki”. Ważne jest zatem, aby w relacji z terapeutą czuć się swobodnie i bezpiecznie. 

Co ważne, w razie pojawienia się niepokojących sygnałów czy też chęci zmiany specjalisty, dobrze jest porozmawiać o tym na sesji i po prostu poszukać innego wsparcia, nawet jeśli jego znalezienie mogłoby być w pewnym stopniu utrudnione. Dbanie o komfort i szanowanie swojego czasu jest ważne, niezależnie od tego, w jakim miejscu się akurat znajdujemy.

5. Nurt terapeutyczny

Kolejnym dylematem przy wyborze psychoterapii jest nurt terapeutyczny. Część z nurtów koncentruje się głównie na rozpoznaniu i wyeliminowaniu mechanizmów obecnie podtrzymujących trudności i zaburzenia psychiczne, część z kolei na rozwoju osobistym, czynnikach rodzinnych czy też przepracowaniu przeszłych doświadczeń. 

Sprawę może ułatwiać fakt, że niezależnie od kraju pobytu, podejście specjalistów w konkretnej modalności terapeutycznej jest podobne. Dlatego też przed wyborem terapeuty warto poczytać albo porozmawiać o nurtach terapeutycznych i wybrać ten, który najbardziej odpowiada aktualnym potrzebom i trudnościom, których się doświadcza. 

6. Cena psychoterapii

Nie małe znaczenie ma także cena za sesję psychoterapii. Koszt miesięcznych spotkań w krajach zachodnich może być średnio czterokrotnie wyższy niż w przypadku psychoterapii w Polsce. Nie oznacza to jednak, że trzeba czekać z zadbaniem o swoje zdrowie psychiczne do czasu powrotu do kraju.

Obecnie istnieje wiele możliwości pomocy psychoterapeutycznej online, co praktycznie rozwiązuje problem bariery językowej, kulturowej i organizacyjnej związanej z poszukiwaniem terapeuty w nowym kraju.

Czy psychoterapia online jest dobrym rozwiązaniem?

W większości przypadków zdecydowanie tak! Przemawia za tym głównie jej dostępność orazudowodniona skuteczność, nie odbiegająca od skuteczności terapii stacjonarnej prowadzonej w gabinecie. Należy jednak pamiętać, że taka forma terapii posiada również niewielkie ograniczenia.

Istnieją trudności, z którymi warto zgłosić się w pierwszej kolejności po pomoc stacjonarną. Są to przede wszystkim: aktywne myśli samobójcze, zaburzenia odżywiania (w tym szczególnie anoreksja) czy też uzależnienie od substancji psychoaktywnych.Share on facebook Share on twitter Share on linkedin

Bibliografia: 

1. Kruk, M. (2014). Zaburzenia psychiczne migrantów – analiza socjologiczna. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. 
2. Bhugra, D., Gupta, S. (2010). Migration and Mental Health. Pawlak, A. (2012). Psychospołeczne uwarunkowania zdrowia emigrantów i ich rodzin w świetle badań jakościowych. Uniwersytet Medyczny w Łodzi.
3. Mental health promotion and mental health care in refugees and migrants Technical guidance (2018). World Health Organization Regional Office For Europe.

Żródło