W niektórych przypadkach można otrzymać pomoc prawną od prywatnego adwokata, która jest w całości lub częściowo pokrywana przez państwo norweskie.
W niektórych sytuacjach życiowych pojawia się potrzeba skorzystania z profesjonalnych usług prawniczych. Wysokie koszty pomocy prawnej stanowią w wielu przypadkach barierę nie do pokonania.
Zgodnie z prawem o bezpłatnej pomocy prawnej (Rettshjelploven https://lovdata.no/dokument/NL/lov/1980-06-13-35) ma ona na celu zapewnienie koniecznej pomocy prawnej osobom, które nie mają wystarczających możliwości finansowych, by móc zapewnić sobie pomoc prawną w ważnych życiowo sprawach. Państwo może pokryć koszty takiej pomocy w całości lub częściowo. Pomoc prawna może mieć następującą formę:
- pomoc poza drogą sądową – obejmuje m. in. porady prawne, wyjaśnienie przepisów prawnych, pomoc przy sporządzaniu skomplikowanych wniosków, jak również pomoc w postępowaniu ugodowym,
- udział adwokata w procesie sądowym, reprezentacja na drodze sądowej,
- zwolnienie z opłat sądowych.
Bezpłatną pomoc prawną, bez konieczności płacenia wkładu własnego i niezależnie od osiąganych dochodów, można uzyskać w poniższych sprawach:
- decyzje administracyjne o przymusowym charakterze: odebranie praw rodzicielskich, przejęcie opieki na dzieckiem, przymusowa opieka psychiatryczna,
- sprawy z zakresu prawa karnego,
- sprawy dot. obcokrajowców: wydalenie z kraju, prawo pobytu, pozwolenie na pracę, azyl.
Nie jest to wyczerpujący katalog spraw, a jedynie kilka najważniejszych przykładów.
Bezpłatna pomoc prawna nie przysługuje jednak wszystkim osobom i w dowolnych sprawach. Należy spełnić poniższe wymogi, aby móc ubiegać się o tzw. “fri rettshjelp”:
– kryterium finansowe – wysokość dochodów nie może przekraczać:
- w przypadku osoby samotnej 246 000 koron brutto rocznie,
- w przypadku małżeństwa/konkubinatu 369 000 koron brutto rocznie,
- wartość majątku netto osób ubiegających się o pomoc prawną nie może przekraczać kr 100 000.
Przykładowe sprawy, gdzie należy spełniać kryterium finansowe, to:
- prawo pracy – zwolnienia dyscyplinarne, wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę,
- prawo rodzinne – opieka rodzicielska, ustalenie praw rodzicielskich, prawo do widywania się z dzieckiem, podział majątku między małżonkami,
- prawo najmu – wypowiedzenie umowy najmu, niezgodne z prawem wyrzucenie z wynajmowanego lokalu,
- odszkodowania – uszczerbek na zdrowiu, utrata żywiciela rodziny, odszkodowanie dla ofiar przemocy,
- świadczenia socjalne,
- konkubinat – sprawy związane z podziałem majątku.
Należy pamiętać, iż gospodarstwo domowe legitymujące się rocznym dochodem brutto powyżej kr 100 000, jest zobowiązane do uiszczenia wkładu własnego. W sprawach poza drogą sądową wkład własny wynosi 1040 koron (na styczeń 2019), w przypadku postępowania sądowego jest to 25% kosztów, jednak nie więcej niż ośmiokrotna wielokrotność wkładu własnego.
Poniżej znajdziesz również linki do organizacji pozarządowych i miejsc, w których można otrzymać bezpłatne porady prawne:
Rettshjelpsentralen mieści się w Oslo i przyjmuje zgłoszenia osobiście lub przez telefon, w środy w godz. 17-19. www.kirkensbymisjon.no/rettshjelpsentralen/
Dyżury adwokatów prowadzone przez członków Zrzeszenia Adwokatów odbywają się w wielu miejscach w Norwegii. Pod poniższym adresem znajduje się wyszukwarka dyżurów https://www.advokatenhjelperdeg.no/
Frirettshjelp Oslo to oferta pomocy prawnej dla mieszkańców Oslo. Można umówić się na spotkanie od pon.-pt. w godz. 8.00-15.30 lub przyjść osobiście do biura w pon-pt. w godz. 16.00-19.00. www.frirettshjelp.com
Jussbuss mieści się w centrum Oslo i przyjmuje zgłoszenia osobiście, telefonicznie lub elektronicznie przez stronę internetową. Godziny otwarcia: poniedziałki 17.00 – 20.00, wtorki 10.00 – 15.00. www.foreninger.uio.no/jussbuss/
JURK udziela pomocy prawnej kobietom i mieści się w centrum Oslo. Zgłoszenia przyjmowane są w następujące dni: poniedziaki w godz. 12.00 – 15.00 (telefonicznie i w biurze), środy w godz. 09.00 – 12.00 (tylko telefonicznie) i w godz. 17.00 – 20.00 (telefonicznie i w biurze). Ponadto można wysyłać zapytania elektronicznie. www.foreninger.uio.no/jurk/
Jusshjelpa to organizacja mieszcząca się w Tromsø. Przyjmuje zgłoszenia osobiście, telefonicznie i elektronicznie. Zgłoszenia przyjmowane są od poniedziałku do czwartku w godz. 10.00-14.00. www.jusshjelpa.no/
Jussformidlingen mieści się w Bergen. Przyjmuje zgłoszenia osobiście, telefonicznie i elektronicznie. Godziny otwarcia: poniedziałek – wtorek 9.00 -15.00, środa – czwartek 9.00 – 17.00. www.jussformidlingen.no/
Gatejuristen to organizacja udzielająca pomocy prawnej osobom z uzależnieniami. Biura organizacji mieszczą się w: Bergen, Tromsø, Trondheim, Kristiansand, Oslo, Hamar, Lillehammer, Gjøvik, Hønefoss, Drammen, Tønsberg, Sandefjord, Arendal, Haugesund. Dane kontaktowe do poszczególnych oddziałów znajdziesz na stronie www.gatejuristen.no/kontakt-oss/.
Gatasøkonom – poradnictwo dotyczące problemów finansowych i długów dla osób z uzależnieniami. www.gatasokonom.no
Ung økonomi – poradnictwo dotyczące problemów finansowych i długów dla osób młodych do 25. roku życia. www.gatejuristen.no/ung-okonomi/
Barnas jurist – pomoc prawna dla dzieci i osób młodych do 25. roku życia. www.barnasjurist.no/#velkommen
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Oslo organizuje poradnictwo prawne dla osób prywatnych oraz firm. Usługi świadczone są przez kancelarie prawne zatrudniające polskojęzycznych adwokatów lub za pośrednictwem tłumacza. Więcej informacji na stronie
Na stronie www.przemoc.no/ znajdziesz informacje dla ofiar przemocy w rodzinie i pomocy, jaka im przysługuje.